Sluizen en Wieleffect

Bij sluizen gebeurt altijd altijd wel wat. Wie heeft er bijvoorbeeld niet met veel genoegen bij "Ome Ko" in Muiden op het terras aan de sluis gezeten en onder het genot van een drankje het bootjesvolk elkaar met peddels en pikhaak de hersens in zien slaan. Of heeft u genoten met die zuidwester 7 in Stavoren bij de sluis, toen het mis ging met die “huurbak”. Maar wat als je zelf aan boord bent en het gaat mis. Je wilt dan wel je muts over je oren trekken om niet herkend te worden. Ja, het lag niet aan u, die ander deed het helemaal fout en daarom ligt u nu dwars in de sluis.

Veel gemaakte fouten in de watersport
Niet doorvaren tot voor in de sluis als er nog een hele vloot achter u aankomt is een veel voorkomende fout. Vaak wordt er meerdere malen en op verschillende plaatsen in de sluis vast en los gemaakt. Dit kost tijd en andere watersporters weten daardoor niet wat u nu van plan bent. Ook zien we nog wel eens veel teveel bemanning over het dek zwerven, het zicht ontnemend aan de stuurman. Dan hebben ze ook nog allemaal een eigen mening over hoe de klus geklaard moet worden. De voortros vastmaken terwijl de wind en/of de stroom om een achtertros als eerste vragen. Een lus om de bolder van de sluiswand leggen om er daarna niet meer bij te kunnen komen als het schip 4 meter lager ligt. 

Watersportwinkel Cursusboeken voor de watersport

Wij hebben diverse cursusboeken voor de watersport voor u verzameld.
Kijk in onze webwinkel voor het actuele aanbod.

Meer informatie »

Hoe moet het wel
Zorg voordat u de sluis invaart dat zowel aan bak- als aan stuurboord trossen en fenders (stootwillen) klaar liggen. De stuurman meldt de bemanning aan welke zijde van de sluis zal worden afgemeerd en welke tros als eerste wordt vast gemaakt.

Hierbij moet u rekening houden dat de sluismeester u wel eens een andere zijde toebedeeld. Geef uw bemanning dan een duidelijk commando dat er van zijde wordt veranderd. Let op of er stroom in de sluis staat. Vaak wordt dit aangegeven door een bord voor u de sluis invaart maar ook de richting van de wind kan de keuze van voor of achtertros bepalen. Loop niet te dicht op uw voorganger de sluis in maar houd wel snelheid in het schip. Een stil liggend schip is een speelbal van wind, stroom en schroefwater. Vul de sluis geheel op door zo ver mogelijk naar voren te varen. Doet u dat niet dan zal de sluismeester u alsnog naar voor sturen en dat geeft alleen maar dubbel werk.

Wanneer u goed vastligt moet u goed opletten of bij het instromen van water in de sluis de trossen strak blijven. Er zijn sluizen waar het water met veel geweld, via de kleppen in de deuren, naar binnen komt. Vraag aan de sluismeester met de marifoon of u een eindje naar achteren mag afmeren. Gaat het waterniveau naar beneden let er dan op dat de trossen worden gevierd en de fenders zich er niet tussenuit werken. Een tros zit met de lus vast op een klamp en loopt via een bolder in de sluiswand terug naar het de klamp op het dek.

Nooit vastleggen
Leg uw schip niet vast, maar houdt de tros in de hand. U zou niet de eerste zijn waarvan het schip los van de kade moet worden gesneden met een scherp mes.

Wacht op groen licht
Als de deuren open gaan vaart u pas op als het licht op groen springt net als bij het binnenvaren.

Tips

• Solovaarders maken vaak gebruik van een middenbolder en één tros. Dit valt en staat met het type schip en u moet er wel mee oefenen.
• Het bemanningslid met de voortros moet niet op de punt gaan staan maar met voldoende lijn in de hand iets naar het midden zodat hij dichter bij de sluiswand komt.
• Ligt het schip vast,  zet dan de schroef uit het werk (verplicht) Geldt ook voor de beroepsvaart.
• Als u achter een vrachtvaarder de sluis in vaart, vaar dan niet door zijn dwars uitkomende schroefwater, maar wacht tot het water rustig is. De beroepsvaart en grotere schepen leggen vaak vast op een voorspring en drukken dan de kont met de schroef en een dwars staand roer tegen de sluiswand.

Het wieleffect of schroefwerking bij de watersport
Op veel vaarbewijscursussen wordt er vaak veel tijd aan besteed het wieleffect, ook wel schroefwerking genoemd. Men vervalt in wetenschappelijke verhandelingen die wel veel verklaren maar soms moeilijk aansluiting geven op de praktijk.

Daarom hier een wat op de praktijk gerichte eenvoudige aanpak: De schroef heeft tijdens het draaien invloed op de richting die het schip uitgaat. Erg logisch want hij stuwt het schip voor- of achteruit. Maar door dat hij draait wil hij het schip ook een beetje met de achterkant naar bakboord of stuurboord duwen (afhankelijk van de draairichting). U komt er vlot achter als u een klein beetje gas achteruit geeft en goed oplet welke richting de achterzijde wegdraait (het roer moet dan recht staan). Als de achterzijde naar bakboord trekt zal het schip bij vooruitvaren met de achterzijde naar stuurboord neigen. Het is nu mogelijk om van dit wieleffect tijdens het manoeuvreren gebruik te maken. U kunt dan bij het aanleggen bv. even een “klapje” achteruit geven om zo het schip met de achterkant naar de steiger te sturen. Of u weet dat zij dat juist niet zal doen.

Over het algemeen is het effect sterker bij achteruitvaren. Het vraagt wel even wat oefening om het juiste gevoel te pakken te krijgen. De kunst is om met niet al teveel motorgeweld het gewenste resultaat te bereiken. Per schip kunnen de krachten van het wieleffect verschillen en ook harde wind kan roet in het eten gooien. 
 

Gerelateerde artikelen:

| Bijdraaien of bijliggen | Sluizen en Wieleffect | Varen bij nacht | Eb en Vloed | Nieuwe waterstanden | Ankeren op tijwater | Zeeziekte

Advertentie

Deel dit met andere watersporters

Laatste nieuws

• 25.04.21 Praktijktest verrekijkers NOBLEX
• 04.02.21 Nieuw boek: Varen naar de Wadden
• 21.01.21 Botenbeurs Düsseldorf ook afgelast
• 17.12.20 Getijden tabellen 2021 gratis op WatersportAlmanak
• 15.12.20 Nieuw en handig boek over varen in Duitsland
• 07.05.20 Watersport- en recreatiesector woedend
• 28.03.20 Jachthavens Waddeneilanden gesloten
• 17.03.20 Motorboot Sneek afgelast
• 13.03.20 Hiswa afgelast vanwege Corona virus
• 06.03.20 GPS Trackers gewild in de watersport